НЭР ҮГ (The noun)

Англи хэлний дүрэм №3

НЭР ҮГ (The noun)

I . Хүйс : Дүрмийн хүйс = Байгалийн хүйс

а . Хүн ба эд зүйл

Эр хүйсийн хүн, амьтан эр хүйсийн тєлєєний үг авна	he	him	his	he met his friend
Эм хүйсийн хүн, амьтан эм хүйсийн тєлєєний үг авна	she	her		she saw her friend
Эд зүйлс болон хийсвэр зүйлс эрс хүйсийн тєлєєний үг авна	it	its		the book is in its place

б . Амьтан

Амьтны нэрерєнхийдєє эрс хүйс авна : The lion licked itspaw.
гэвч : Гэрийн тэжээмэл болон үлгэрийн амьтан гол тєлєв хүйсээр ялгагдана.
эр хүйсийн (хүчтэй) амьтан = эр хүйс : the dog, hisname
эм хүйсийн (сул дорой) амьтан = эм хүйс : the cat, sheis dead

Зарим нэр үг "-ess" тєгсгєл авч эм хүйс үүсгэдэг. Жишээлбэл : actor - actress, host - hostess, prince - princess, waiter - waitress, lion - lioness, duke - duchess

Санамж :Хєлєг онгоц, улс орон болон хотын нэр гол тєлєв эм хVйсийг хэрэглэдэг : the 'Atlantic' lost hercrew, England and her dominions

II . Нэр үгийн олон тоо үүсгэх

Singular + s : dog - dogs, friend - friends
Дүрмийн олон тоо үүсгэхдээ ганц тоон дээр "-s" залгадаг. Жишээлбэл : leg -legs, wall - walls, tree - trees, table - tables.

Нэр үгийн тєгсгєл нь дараах байдалтай бол :

· s, ss, x, z, ch, sh, tch, бол"-es" залгана. Жиш : ass - asses, box - boxes, church - hurches

· гийгүүлэгч + y бол "-ies"залгаж олон тоо үүсгэнэ. Жиш : baby - babies

· fe, fбол "-ves" залгана. Жиш нь : wife - wives, knife - knives, wolf - wolvesгэх мэт. Гэвч : chief - chiefs, roof - roofs гэж үүсдэгийг анхаар.

· о- бол "- oes" : hero - heroes, potato - potatoes. Гэвч зарим гадаад үгэнд : photo - photos, piano - pianos, radio - radios гэсэн байдлаар үүсдэг.

Yл єєрчлєгдєх үгс

· зарим шувуу, амьтан : sheep - хонь, deer - буга, swine- гахай, fish - загас, fruit - жимс, grouse- ятуу.

· зарим загас: trout - хулд, salmon- салмон, carp - мєрєг, pike - цурхай гэх мэт. Гэвч herring, -s = май, eel, -s = могой загас гэж үүсдэг үгс ч байдаг.

· яс үндэс, оршин суугчдын нэр : Japanese, Swiss, Vietnamese

ox, child, brother гэсэн үгс бол -(r)en тєгсгєл авна : ox - oxen, child - children, brother - brethren

Зарим нэр үг үндсээрээ єєрчлєгдєж олон тоо үүсгэдэг. Жишээлбэл : man - men, woman - women, foot - feet, tooth - teeth, goose - geese, mouse - mice, person -people, louse - lice

Санамж : man - тэй холбогдсон нэр үгс олон тоон дээр : gentleman - gentlemen, Frenchman - Frenchmenгэх мэтээр хувирна.
Гэвч : German,-s; Roman, -s; Norman, -s гэх мэт үгс шууд "-s" залгаснаар олон тоо болно.

Зарим нэг хийсвэр (Abstract) болонхам нэр (Collective)зєвхєн ганц тоонд байна. Жиш :
advice - зєвлєлгєє, business- ажил хэрэг, furniture - мебель, knowledge - мэдлэг, merchandise- эд бараа, progress - хєгжил дэвшил гэх мэт.

Санамж: Хоёроос дээш хэсэгтэй зүйлс зєвхєн олон тоонд байдаг : scissors - хайч, tongs - бахь, spectacles - нүдний шил , lungs - уушиг, trousers - ємд, scales - жин хэмжүүр,
These spectacles are strong. - Энэ нүдний шил бєх.

Анхаар! : Үйлийн эзэн олон тоонд байвал хувцас болон биеийн хэсгийн нэр олон тоонд байна.
They came in with their hats on theirheads - Тэд орж ирэхдээ малгайтайгаа байсан.

III . Тийн ялгал (The case)

Нэрлэх (Normative) = (the, a, an)
Хамаатуулах (Genitive - угтвар үгт хамаатуулах) =of (the, a, an)
Єгєх орших (Dative - угтвар үгт єгєх орших) = to (the, a, an)
Заах (Accusative) = (the, a, an)

Англи хэлэнд угтвар үгт хамаатуулахаас гадна мєн Саксоны хамаатуулахгэж байдаг ба энэ нь нэр үгийн ганц тоонд 's, олон тоонд s' -ийг залгаж хэрэглэдэг.

Хэрэглэх тохиолдолууд :

· Хүн амьтандхамаарагдах зүйлийн тухай ярихдаа : Jack'sblue book. they boys' book

· Эд зүйл болон цаг хугацаа, газар орон, тоо хэмжээний тухай ярихдаа: a week's holiday, a month's stay, a mile's walk, at arm's length, a stone's throw

· Ярианы хэллэгт : for Heaven's sake- бүх гэгээн хутагтын тєлєє, for God's sake- бурхны тусын тулд, for goodness' sake- сайн сайхны тєлєє

Санамж :Хэрэв Саксоны хамаатуулахад house, shop, church, practice гэсэн үгс байвал орхиж бичнэ.
I am at my uncle's (house). - Би эгчийндээ (гэрт) байна. at the doctor's (practice) - эмчийн дадлагад

Єгєх оршихын тийн ялгал нь Заахын тийн ялгалын ємнє байрлавал to - гүйорно.

Єгүүлэгдэхүүн	Єгүүлэхүүн	Єгєх орших	Заах
We	gave	the beggar	a penny	Бид гуйлгачинд нэг пенни єгсєн
I	sent	you	some books	Би чамд хэдэн ном илгээсэн

Угтвар үгт Єгєх оршихын тийн ялгал : Єгєх оршихын тийн ялгал нь Заахын тийн ялгалын дараа байрлавалto - тэй орно.

Єгүүлэгдэхүүн	Єгүүлэхүүн	Заах	Угтвар үгт Є.о.тя
We	Gave	a penny	to the beggar
I	Sent	some books	to you(and not to him)

Єгєх оршихын тийн ялгал нь зарим үйл үг болон хавсрал нэрийн дарааЗаахын тийн ялгалын ємнє to - тэй байдаг. Жишээлбэл :

english	mongolian	english	mongolian	english	mongolian
to add	-д нэмэх	to reply to	-д хариулах	cruel to	харгис зэрлэг
to listen to	чагнах, сонсох	to happen to	-д болох тохиолдох	just to	шударга
to declare, explain to	-д мэдэгдэх тайлбарлах	to say to	хэлэх, ярих	polite to	эелдэг, найрсаг
to mention to	дурдах сануулах	kind to	нєхєрсєг, эелдэг

Єгєх оршихын тийн ялгал нь зєвхєн Заахын тийн ялгалын утга агуулж байгаа үйл үгэнд холбогддог.

Гол хэрэглэдэг үйл үгс нь :

english	mongolian	english	mongolian	english	mongolian	english	mongolian
to give	єгєх	to bring	авчрах	to forgive	уучлах	to tell	хэлэх
to lend	зээлүүлэх	to take	-д аваачих	to cost	үнэтэй байх	to write	бичих
to offer	санал тавих	to send	-д илгээх	to owe	єртэй байх	to sell	худалдах
to promise	амлах	to fetch	авчрах	to pay	тєлєх	to show	үзүүлэх

Санамж :Заахын тийн ялгал "it" - нь биеийн тєлєєний үгийн Єгєх оршихын тийн ялгалын ємнє байрлана :
give it me - үүнийг надад єгєєч ; bring it us - үүнийг бидэнд авч ирээч