ХАВСРАЛ НЭР (The adjective)

Англи хэлний дүрэм №4

ХАВСРАЛ НЭР (The adjective)

Тэмдэг нэр буюу хавсрал нэр нь байнга єєрчлєгддєггүй. The great poets of England - Английн их найрагчид. гэх мэт

I . Хавсрал нэрийн харьцуулалтын зэрэг (Degrees of Comparison of the Adjective)

	Зєвшєєх (positive)		Харьцуулсан(comparative)		Давуу (superlative)
Богино үет	long	урт	longer	арай урт	the longest	хамгийн урт
	large	том	larger	арай том	the largest	хамгийн том
Олон үет			more		most
	beautiful	гоё	more beautiful	илүү гоё	the most beautiful	хамгийн гоё
Дүрэм бус	good	сайн	Better	илүү сайн	the best	хамгийн сайн
	bad	муу	worse	бүр муу	the worst	хамгийн муу
			-er		-est

Жич : Давуу зэрэгт хавсралт нэрийн ємнє тухайлах ялгац гишүүн "the"-г хэрэглэнэ.

Богино үет хавсрал нэрэнд :

а )нэг үет хавсрал нэр

b ) хоёрдугаар үе дээрээ єргєлттэй хавсрал нэр : (polite - politer - the politest , severe - severer - the severest) болон гийгүүлэгчийн дараа -y, -le, -er, - ow, - some -ээр тєгссєн хоёр үет хавсрал : happy - happier - the happiest, clever - cleverer - the - cleverest .

Олон үет хавсрал нэрэнд :

a )эхний үедээ єргєлттэй хоёр үет хавсрал нэр : cautious - more cautious - the most cautious, useful - more useful - the most useful.

b ) олон үет хавсрал нэр болон хавсрал нэрийн үүргээрхи нєхцєл үйл үгүүд : interesting - more interesting - the most interesting, delighted - more delighted - the most delighted.

Хавсрал нэрээс харьцуулалтын зэрэг үүсгэх бичлэгийн дүрэм :

"e" - ээр тєгссєн бол гээж -er, -est залгана. Жиш : fine - finer - finest, polite - politer - politest

үгийн эцэст гийгүүлэгчийн дараа "y" байгаа бол "y" - нь "- i -" болно. Жиш : dry - drier - driest, happy - happier - happiest.

үгийн эцэст дан гийгүүлэгч байх, эцсийн гийгVVлэгчийн ємнє богино эгшиг байх, үгийн эцсийн үе єргєлттэй байх тохиолдолд эцсийн гийгүүлэгчийг давхар бичдэг.

Жиш : big - bigger - biggest, hot - hotter - hottest, fit - fitter - fittest.

Дараах хавсрал нэрүүд хавсрал нэрийн зэргийг хоёр хэлбэрээр үүсгэхдээ єєр єєр утга агуулдаг.

Зєвшєєх	Харьцуулсан зэрэг	Давуу зэрэг	Илэрхийлэх утга	Хэрэглэх жишээ
late	later	latest	Цаг хугацаа	I'll see you later - Би чамтай дараа уулзана. the latest paper - сVVлчийн баримт
	latter	last	дэс дараа	the latter sentence - дараачийн єгVVлбэр, (the) last time - сVVлчийн удаа
far	farther	farthest	орон зайн	the farthest way - хамгийн хол зам
	further	furthest	дVрслэл	without frther delay - цаашид саатахгVйгээр
old	older	oldest	насны ялгаа	he is older than I - тэр надаас ахмад, the oldest tree - хамгийн хєгшин мод
	elder	eldest	зєвхєн хамаатан садны насны ялгаанд тодотголын VVргээр	my elder brother - миний ах, his eldest son - тVVний том хVV
near	nearer	nearest	орон зайн	the nearest way to the station - буудал хVрэх хамгийн дєт зам
	next		цаг хугацаа болон дэс дараа	next month - дараагийн сар. the next stop - дараагийн буудал
little	smaller	smallest	жижиг гэсэн хэмжээ	the smallest room - хамгийн жижиг єрєє
	less	least	бага гэсэн хэмжээг	he drinks less wine than milk - тэр сVVг бодвол дарс бага уудаг

II . Харьцуулсан хам бүтэц

Ижил байдал : as - as : my sister is as big as I am - миний эгч над шиг том.

Ижил биш байдал : not so - as (эсвэл not as - as) : he is not so (not as)tall as his brother - тэр ах шигээ тийм єндєр биш

эсвэл харьцуулсан зэрэг (comparative) + than : he is bigger than his brother - тэр ахаасаа илүү том юм.

the - the : the further they went the worse the road was - цааш явах тутам зам муудсан.

the less - the less : the less you work, the less you will earn - чи бага ажиллах тусам бага мєнгє олно.

Санамж :
the former - ємнєх нь, эхнийх нь
the same the - . . . шиг адилхан
the latter - . . . сүүлчийнх нь
other than - . . . -с єєр, . . . -с ондоо

III . Хавсрал нэр нэрших нь (Substantivization of adjectives)

the good	сайчууд	Хавсрал нэрээс үүссэн ерєнхий нэр үгээс онцолж тодорхой бүлэг хүн, хэн нэг хүнийг нэрлэхдээ man / woman, boy / girl, gentleman / lady, person / people гэх мэт тєлєєний үг хэрэглэдэг. Жиш : the blind women, the poor person, poor people . . . гэх мэт
the blind	хараагүйчүүд
the poor	ядуучууд

"-sh", "-ch'' - ээр тєгссєн яс үндэс заасан үгс нь олон тооны хэлбэрт хувидаггүй ба эдгээрээс тодорхой нэг хүнийг яс үндсээр нь онцлохдоо man / woman, gentleman / lady - ийн тусламжтайгаар нэрлэдэг.
Жиш : the English - an Englishman, the French - a French lady, the Scotch - two Scotchmen, the Dutch some Dutchmen
Зарим яс үндэс заасан үгс нь олон тооны хэлбэрт байдаг. Жиш : (the) Americans, (the) Germans, (the) Russians

IV . Хавсрал нэрийг хэрэглэх хэлбэр

1. Хавсрал нэр нь нэр ү гийн ємнєорж тодотголын үүрэг (attributive use) гVйцэтгэнэ. Жиш : This is an interestingbook. - Энэ бол сонирхолтой ном. They live in the old house. - Тэд хуучин байшинд амьдардаг.

2. Хавсрал нэр нь үйл үгийн ардорж єгүүлэхүүний хэрэглээ (predicative use) болдогв Жиш : This book is interesting. - Энэ ном сонирхолтой. Their house is old. - Тэдний байшинхуучин.

applie pie

- 2 1/2 cups white flour
- 2 tbsp sugar
- 1/4 tbp salt
- 1/2 cup cold butter, broken into small pieces
- 5 tbsp cold veg
- 8tbsp ice water

-1/3 to 2/3 cup sugar
- 1/4 cup all purpose flour
- 1/2 teaspoon cinnamon
pinch of salt
8 medium sized apples
- 2 tbsp margarine

250degrees - 45min

НЭР ҮГ (The noun)

Англи хэлний дүрэм №3

НЭР ҮГ (The noun)

I . Хүйс : Дүрмийн хүйс = Байгалийн хүйс

а . Хүн ба эд зүйл

Эр хүйсийн хүн, амьтан эр хүйсийн тєлєєний үг авна	he	him	his	he met his friend
Эм хүйсийн хүн, амьтан эм хүйсийн тєлєєний үг авна	she	her		she saw her friend
Эд зүйлс болон хийсвэр зүйлс эрс хүйсийн тєлєєний үг авна	it	its		the book is in its place

б . Амьтан

Амьтны нэрерєнхийдєє эрс хүйс авна : The lion licked itspaw.
гэвч : Гэрийн тэжээмэл болон үлгэрийн амьтан гол тєлєв хүйсээр ялгагдана.
эр хүйсийн (хүчтэй) амьтан = эр хүйс : the dog, hisname
эм хүйсийн (сул дорой) амьтан = эм хүйс : the cat, sheis dead

Зарим нэр үг "-ess" тєгсгєл авч эм хүйс үүсгэдэг. Жишээлбэл : actor - actress, host - hostess, prince - princess, waiter - waitress, lion - lioness, duke - duchess

Санамж :Хєлєг онгоц, улс орон болон хотын нэр гол тєлєв эм хVйсийг хэрэглэдэг : the 'Atlantic' lost hercrew, England and her dominions

II . Нэр үгийн олон тоо үүсгэх

Singular + s : dog - dogs, friend - friends
Дүрмийн олон тоо үүсгэхдээ ганц тоон дээр "-s" залгадаг. Жишээлбэл : leg -legs, wall - walls, tree - trees, table - tables.

Нэр үгийн тєгсгєл нь дараах байдалтай бол :

· s, ss, x, z, ch, sh, tch, бол"-es" залгана. Жиш : ass - asses, box - boxes, church - hurches

· гийгүүлэгч + y бол "-ies"залгаж олон тоо үүсгэнэ. Жиш : baby - babies

· fe, fбол "-ves" залгана. Жиш нь : wife - wives, knife - knives, wolf - wolvesгэх мэт. Гэвч : chief - chiefs, roof - roofs гэж үүсдэгийг анхаар.

· о- бол "- oes" : hero - heroes, potato - potatoes. Гэвч зарим гадаад үгэнд : photo - photos, piano - pianos, radio - radios гэсэн байдлаар үүсдэг.

Yл єєрчлєгдєх үгс

· зарим шувуу, амьтан : sheep - хонь, deer - буга, swine- гахай, fish - загас, fruit - жимс, grouse- ятуу.

· зарим загас: trout - хулд, salmon- салмон, carp - мєрєг, pike - цурхай гэх мэт. Гэвч herring, -s = май, eel, -s = могой загас гэж үүсдэг үгс ч байдаг.

· яс үндэс, оршин суугчдын нэр : Japanese, Swiss, Vietnamese

ox, child, brother гэсэн үгс бол -(r)en тєгсгєл авна : ox - oxen, child - children, brother - brethren

Зарим нэр үг үндсээрээ єєрчлєгдєж олон тоо үүсгэдэг. Жишээлбэл : man - men, woman - women, foot - feet, tooth - teeth, goose - geese, mouse - mice, person -people, louse - lice

Санамж : man - тэй холбогдсон нэр үгс олон тоон дээр : gentleman - gentlemen, Frenchman - Frenchmenгэх мэтээр хувирна.
Гэвч : German,-s; Roman, -s; Norman, -s гэх мэт үгс шууд "-s" залгаснаар олон тоо болно.

Зарим нэг хийсвэр (Abstract) болонхам нэр (Collective)зєвхєн ганц тоонд байна. Жиш :
advice - зєвлєлгєє, business- ажил хэрэг, furniture - мебель, knowledge - мэдлэг, merchandise- эд бараа, progress - хєгжил дэвшил гэх мэт.

Санамж: Хоёроос дээш хэсэгтэй зүйлс зєвхєн олон тоонд байдаг : scissors - хайч, tongs - бахь, spectacles - нүдний шил , lungs - уушиг, trousers - ємд, scales - жин хэмжүүр,
These spectacles are strong. - Энэ нүдний шил бєх.

Анхаар! : Үйлийн эзэн олон тоонд байвал хувцас болон биеийн хэсгийн нэр олон тоонд байна.
They came in with their hats on theirheads - Тэд орж ирэхдээ малгайтайгаа байсан.

III . Тийн ялгал (The case)

Нэрлэх (Normative) = (the, a, an)
Хамаатуулах (Genitive - угтвар үгт хамаатуулах) =of (the, a, an)
Єгєх орших (Dative - угтвар үгт єгєх орших) = to (the, a, an)
Заах (Accusative) = (the, a, an)

Англи хэлэнд угтвар үгт хамаатуулахаас гадна мєн Саксоны хамаатуулахгэж байдаг ба энэ нь нэр үгийн ганц тоонд 's, олон тоонд s' -ийг залгаж хэрэглэдэг.

Хэрэглэх тохиолдолууд :

· Хүн амьтандхамаарагдах зүйлийн тухай ярихдаа : Jack'sblue book. they boys' book

· Эд зүйл болон цаг хугацаа, газар орон, тоо хэмжээний тухай ярихдаа: a week's holiday, a month's stay, a mile's walk, at arm's length, a stone's throw

· Ярианы хэллэгт : for Heaven's sake- бүх гэгээн хутагтын тєлєє, for God's sake- бурхны тусын тулд, for goodness' sake- сайн сайхны тєлєє

Санамж :Хэрэв Саксоны хамаатуулахад house, shop, church, practice гэсэн үгс байвал орхиж бичнэ.
I am at my uncle's (house). - Би эгчийндээ (гэрт) байна. at the doctor's (practice) - эмчийн дадлагад

Єгєх оршихын тийн ялгал нь Заахын тийн ялгалын ємнє байрлавал to - гүйорно.

Єгүүлэгдэхүүн	Єгүүлэхүүн	Єгєх орших	Заах
We	gave	the beggar	a penny	Бид гуйлгачинд нэг пенни єгсєн
I	sent	you	some books	Би чамд хэдэн ном илгээсэн

Угтвар үгт Єгєх оршихын тийн ялгал : Єгєх оршихын тийн ялгал нь Заахын тийн ялгалын дараа байрлавалto - тэй орно.

Єгүүлэгдэхүүн	Єгүүлэхүүн	Заах	Угтвар үгт Є.о.тя
We	Gave	a penny	to the beggar
I	Sent	some books	to you(and not to him)

Єгєх оршихын тийн ялгал нь зарим үйл үг болон хавсрал нэрийн дарааЗаахын тийн ялгалын ємнє to - тэй байдаг. Жишээлбэл :

english	mongolian	english	mongolian	english	mongolian
to add	-д нэмэх	to reply to	-д хариулах	cruel to	харгис зэрлэг
to listen to	чагнах, сонсох	to happen to	-д болох тохиолдох	just to	шударга
to declare, explain to	-д мэдэгдэх тайлбарлах	to say to	хэлэх, ярих	polite to	эелдэг, найрсаг
to mention to	дурдах сануулах	kind to	нєхєрсєг, эелдэг

Єгєх оршихын тийн ялгал нь зєвхєн Заахын тийн ялгалын утга агуулж байгаа үйл үгэнд холбогддог.

Гол хэрэглэдэг үйл үгс нь :

english	mongolian	english	mongolian	english	mongolian	english	mongolian
to give	єгєх	to bring	авчрах	to forgive	уучлах	to tell	хэлэх
to lend	зээлүүлэх	to take	-д аваачих	to cost	үнэтэй байх	to write	бичих
to offer	санал тавих	to send	-д илгээх	to owe	єртэй байх	to sell	худалдах
to promise	амлах	to fetch	авчрах	to pay	тєлєх	to show	үзүүлэх

Санамж :Заахын тийн ялгал "it" - нь биеийн тєлєєний үгийн Єгєх оршихын тийн ялгалын ємнє байрлана :
give it me - үүнийг надад єгєєч ; bring it us - үүнийг бидэнд авч ирээч