Англи хэлний ойролцоо утгатай үгс-3

Англи хэлний clever, intelligent, smart гэх ойролцоо утгатай үгс нь гурвуулаа " ухаантай" гэсэн утга илэрхийлдэг боловч хоорондоо утгын ямар нарийн ялгаа гаргадгийг энэ удаагийн хичээлээрээ авч үзье.

Эдгээр үгс нь тэмдэг нэр учраас хүн болон амигүй зүйлсийн тодотгол болж өгдөг.
clever тус үгийг ухаантай, ухаалаг, сайн, зөв гэж монгол руу орчуулна.

A clever student ухаантай оюутан
A clever answer зөв хариулт

Cathy was much cleverer than John.

Кати Жоноос илүү ухаалаг байсан.

That was a clever move.

Энэ нь ухаалаг зөв алхам байлаа.

It is not very clever of you to argue with her.

Түүнтэй маргалдах нь тийм сайн зүйл биш ээ.

It isn't very clever of you to have cheated at the exam.

Шалгалтан дээр хуурч мэхлэх нь буруу хэрэг юм.

It was a clever plan, but it didn't work.

Энэ нь сайн төлөвлөгөө байсан боловч хэрэгжиж чадаагүй.

Intelligent нь оюуны өндөр чадавхтай, боловсролтой гэсэн утга илэрхийлдэг.

An intelligent child ухаантай хүүхэд

People are much more intelligent than animals.

Хүн амьтнаас оюун ухаанаараа илүү.

I was surprised at his intelligent remark.

Түүнийг ухаантай үг хэлсэнд маш ихээр гайхав.

John Brown is an intelligent and well-educated man.

Жон Браун нь оюуны өндөр чадавхтай бөгөөд боловсрол сайтай хүн юм.

Англи хэлний intelligent гэх үгийг монгол хэлний "сэхээтэн" гэдэг үгтэй андуурч болохгүй.

smart нь сэргэлэн цовоо, цэцэн цэлмэг, гүйлгээ ухаан сайнтай гэсэн утга илэрхийлдэг.
A smart reply овжин хариулт
A smart boy сэргэлэн хүү

David isn't as smart as he looks.

Дэйвид нь ухаантай харагддаг боловч үнэндээ тийм биш ээ.

Sam is good and quick in thinking, in a word he is very smart.

Сам гүйлгээ ухаан сайтай хүн юм өөрөөр хэлбэл тэр маш сэргэлэн.

Steve was smart, witty and ready of speech.

Стив нь цовоо сэргэлэн, хурц ухаантай, цэцэн цэлмэг хүн байлаа.

Bessie was a girl of good natural capacity, she was smart in all she did.
Бэсси байгалаас заяасан ухаантайгаас гадна хийж буй бүхий л зүйлдээ ухаалаг ханддаг байлаа.

Англи хэлэнд smart fool үгчилбэл "ухаантай тэнэг" гэсэн өвөрмөц хэллэг байдаг. Тус өвөрмөц үг хэллэгээр "чадвартай" гэсэн утгыг илэрхийлдэг.

I consider myself a smart fool. Don't be anxious about my future.

Би өөрөө өөрийгөө аваад явчих чадвартай гэж боддог. Иймд миний ирээдүйн төлөө санаа зовох хэрэггүй.

Монгол хэлний ойролцоо утгатай үгсийн толь бичгийг зохиосон доктор, профессор Б.Сумъяабаатар "аливаа хэлний чимэг нь ойролцоо утгатай үгс байдаг" гэж тодорхойлжээ.

Англиар боловсон ёсоор асууж хариулах нь

Усыг нь уувал ёсыг нь дага гэж монголчууд бид ярьдаг. Франц хэлийг хайр дурлал, уянгын хэл гэж тооцдог бол англи хэлийг боловсон ёс болон дипломат харилцааны хэл гэж үздэг учир англи хэл сурахдаа бид боловсон ёсонд нь мөн нэгэн зэрэг суралцаж байдаг билээ.
Англи хэлний May I...?, Could I...?, Can I...?  гэж эхэлсэн асуух өгүүлбэрүүд нь хэн нэгэн хүнээс боловсон ёсоор зөвшөөрөл авахад хэрэглэгддэг. Can I...?   нь  ярианы хэлэнд илүү түгээмэл хэрэглэгднэ.
May I...?, Could I...?, Can I...? хэрхэн хэрэглэхийг дараах хэдэн жишээн дээр авч үзье.
May /could, can/ I see your book for a minute?
Таны номыг хурдхан үзээд өгч болох уу?
Хэрвээ зөвшөөрвөл дараах хариултуудаас аль нэгийг нь  хэлдэг.
Yes. Of course.    Тэгэлгүй яахав. Ав ав.
Yes. Certainly.     Тэг тэг. Бололгүй яахав.
Sure.                     Тэгээ тэг.
Okay.                    Тэг тэг.

Хэрвээ номоо өгөх боломжгүй бол:
I'm sorry, but I need to use it myself.                                                                          
Уучлаарай, надад өөрт минь хэрэг болоод байна.

A.  Hello?
B.  Is John there?
A. Yes, he is.
B. Could I speak to him?
A. Just a moment. I'll get him.
А: Байна уу?
Б:  Байна. Жон байна уу?
А: Байна.
Б:  Түүнтэй ярьж болох уу?
А: За, түүнийг одоохон дуудаадахъя.

A:  Hello. Dr.Johnson's office. May I help you?
B:  Yes. I'd like to make an appointment with Dr. Johnson.
A:  Fine. Is Tuesday morning at nine all right?
B:  Yes. Thank you.
A:  Your name, please.
B:   My name is Baatar.

А: Байна уу? Жонсон эмчийн офис байна. Танд юугаар туслах вэ?
Б:  Жонсон эмчийн номер авмаар байна.
А: За. Хоёрдахь өдрийн өглөө ёсон цагт болох уу?
Б:  Болно болно. Баярлалаа.
А: Нэрээ хэлнэ үү?
Б:  Намайг Баатар гэдэг.

A: Hello?
B: Hi. This is Tuya. Can I speak to Linda?
A: Sure. Hang on.

А: Байна уу?
Б: Байна.  Туяа байна, сайн уу? Линдатай ярьж болох уу?
А: Бололгүй яахав, утсаа барьж бай.

A: Hello?
B: Hello. Can I speak to Lynn?
A: Who?
B: Lynn. Lynn Soifer.
A: There is no one here by that name. I think, it's the wrong number.
B: Is this 202-288-2888?
A: No, it's not.
B: Oh, I'm sorry.
A: That's OK.

А: Байна уу?
Б:  Байна. Линтэй ярьж болох уу?
А: Хэнтэй гэнэ ээ?
Б: Лин Сойфертэй.
А: Тийм хүн энд байхгүй. Та дугаараа буруу залгасан юм шиг байна.
Б: Тийм үү? Энэ 202-288-2888 дугаарын утас мөн үү?
А: Биш ээ.
Б: Өө, уучлаарай.
А: Зүгээрээ зүгээр.

Could I...?, Can I...? гэж эхэлсэн өгүүлбэрийг  please гэж дуусгавал илүү эелдэг боловсон зан гарна.
A: Hello?
B: Hello. Could I speak to Ann, please?
A: She is not at home right now. May I take a message?
B: No, thank you. I'll call later.

А: Байна уу?
Б: Байна. Аннтай ярьж болох уу?
А: Тэр одоогоор гэртээ байхгүй байна. Месаж үлдээх үү?
Б: Зүгээрээ зүгээр. Би дараа яръя.

May I make a quick phone call to my son?
Yes, of course. Go ahead.
Хүү рүүгээ би хурдхан ярьж болох уу?
Бололгүй яахав. Ярь ярь.

Would you...? Could you...? Will you...? Can you? нь хэн нэгэн хүнээс боловсон ёсоор тусламж эрэх, хүсэлт тавих буюу хамтрахыг хүссэн нөхцөлд хэрэглэгддэг.

Would you open the door, please?
Could you open the door, please?
Will you open the door,please?
Can you open the door, please?
Та хаалга онгойлгоод өгөхгүй юү?

Хэрэв хаалга онгойлгоод өгөх боломжтой бол дараах маягаар хариулна.
Yes.                       За.
Yes. Of course.    Тэгэлгүй яахав.
Certainly.             Бололгүй яахав.
I'd be happy to. I'd be glad to.  Дуртайяа нээгээд өгөлгүй яахав.
Sure.                     Тэгье тэгье.
Ok.                        За.

Хаалга онгойлгоод өгөх боломжгүй бол:
I'm sorry, my hands are full.
Уучлаарай. Гар завгүй байна.
I'm sorry. I'd like to help, but I can't open the door.
Уучлаарай. Танд тусламаар л байна, гэвч боломжгүй байна.

Хаалга онгойлгоод өгөх боломжгүй гэдгээ танд дээрхи маягаар илэрхийлвэл хариуд нь та:
That's OK.      Зүгээр зүгээр.
No problem.    Санаа зоволтгүй.
That's OK. No problem.   Зүгээр зүгээр. Санаа зоволтгүй.
Well, thanks anyway. I'll ask someone else.
Зүгээр зүгээр. Би өөр хүн гуйчихъя.

Хаалга онгойлгоод өгөөч гэхийг англиар дараах янзаар хэлдэг.
Open the door, please.
Will you please open the door?
Won't you please open the door?
Would you please open the door?
Could you open the door, please?
Waiter: Yes? What can I do for you?                                                                                
Saran:   Could I have some more coffee, please?                                                           
Waiter:  Sure. Could I get you something else?                                                                   
Saran:    No, thanks. Oh, yes. Would you bring some cream, too?                            
Waiter: Of course.                                                                                                             
Saran:   Thanks.

Зөөгч: Танд юу хэрэгтэй байна вэ?
Саран: Би жаахан кофе нэмүүлмээр байна. Болох уу?
Зөөгч:  Бололгүй яахав. Өөр ямар нэгэн юм хэрэгтэй байна уу?
Саран: Баярлалаа , өөр юм хэрэггүй. За байз, жаахан сүү аваад ирэхгүй юу?
Зөөгч:  За, тэгье.
Саран: Баярлалаа.
Would you like to come up for a coffee?
I'd love to but it's late.
Аяга кофе уухаар хүрээд ирэхгүй юу?                                                                        
Очмоор л байна, даан ч орой болжээ.

Let's go to the movie this evening.
Sorry, I can't. I have to go to work early tomorrow.
Өнөө орой кинонд явъя. Тэгэх үү?
Уучлаарай, би чадахгүйнээ. Маргаш өглөө би ажилдаа эрт явах хэрэгтэй.
Ресторанд үйлчлэгч танаас:" Та кофе уух уу?" гэж асуувал дараах маягаар хариулна.

Waiter:  Would you like some coffee?
You:       Yes, please.
                That would be nice, thank you.
                I would indeed.
Хэрвээ та кофе уух сонирхолгүй байвал:
Not at this time, thank you.
Not right now, thank you.
No thanks.
Do you have tea?
 Дээрхи жишээнүүдээс боловсон ёсонд ганц хоёр үгээр Yes, No гэж хариулдаггүйг та анхаарсан биз ээ. "Тийм" гэдгийг Yes, please. "Үгүй" гэхийг No, thank you эсвэл No thanks  гэж баярлалаа гэдэг үгтэй хамт хэрэглэвэл зохилтой.
Хэн нэгэн хүн таны асуусан асуултанд хариулахдаа тан руу харахгүйгээр, ярьдагаасаа нам дуугаар No гэж хариулж байвал тэр хүн тантай ярихыг хүсэхгүй байна гэж ойлгож болно.
Harry: Would you like some coffee, dear?
Sally:    No.
Harry: What's wrong?
Харри:  Хайрт минь, аяга кофе уух уу?
Салли:  Үгүй
Харри:  Яасан бэ?
Англиар баярлаж талархаснаа эелдэг боловсон ёсоор илэрхийлэхдээ бас ганцхан үгээр " Thank you" гээд орхичихдоггүй. Тэд баярлаж талархахдаа тайлбар өгөхийг эрхэмлэдэг.

Sara:  Thank you very much. It was very kind of you to give me a lift to the metro station.
Tom:  Don't mention it. I was going this way anyway.
Сара:    Намайг метроны буудалд хүргэж өгсөнд маш их баярлалаа.
Том:     Зүгээр зүгээр, тэртээ тэргүй би тэр зүг рүү явж байсан юм.

Ann:  Thank you very much, and please give my thanks to your mother. Dinner was delicious.
Tom:  It was a pleasure. She really enjoyed meeting you at last.
Анн:   Маш их баярлалаа. Оройн хоол маш амттай байсан гэж ээждээ хэлээд миний өмнөөс баярлалаа гээрэй.
Том:   Надад ч бас тааламжтай байсан. Ээж маань ч бас чамтай ингэж нэг уулзсандаа баяртай байгаа.

Ron:  Thank you for giving up so much of your time. I couldn't have repaired the computer without your help.
Sam: You are welcome. It really wasn't any trouble.
Рон:  Надад ийм их цаг заваа зарцуулсанд баярлалаа. Таны тусламжгүйгээр компьютерээ засч чадхааргүй байлаа.
Сам:  Зүгээрээ зүгээр. Нэг их ажил болоогүй.

Боловсон ёсоор хэрхэн зөвшөөрөх болон татгалзахыг дээрхи жишээнүүд харуулсан бол одоо энгийн ярианд яаж хэлдэгийг үзье.

Ann: Coffee?
Tom: Why not? Good idea.

Анн: Кофе уух уу?
Том:  Юунд дургүйцэх вэ? Уулгүй яахав.

Ann: Coffee?
Tom: Sure, okay.
Анн: Кофе уух уу?
Том: Тэгье тэгье, ууя.

Ann: Coffee?
Tom: No, thanks. Let's have tea.
Анн: Кофе уух уу?
Том: Үгүй дээ, баярлалаа. Харин цай ууя.

Ann: Coffee?
Tom: Later, maybe
Анн: Кофе уух уу?
Том: Жаахан байж байгаад болье.
Сайхан амраарай!
Happy holiday!
Have a great time!
Enjoy your holiday!

Ш.Наранчимэг